Под победничката кола

Под победничката кола

Во тешкиот момент за својата татковина ,група Македонци во русија почнуваат да го издаваат својот орган заштитник „Македонски глас„.Овој тежок , но во исто време и мошне важен момент , е решавачки.

Судбината на Македонија,која се наоѓаше под петстотинигодишно турско ропство,„несреќната земја„ , „земја на раздорите„ , што во текот на многу десетолетија ја обезпокојуваше Европа,која не можеше да дојде до цврсто и определено решение за македонското прашање,сега се завршува катастрофално.

Досега ниту спогодбите на големите држави,ниту австро-руските договори,ниту турскиот устав не можеа да и ги дадат на оваа земја со тримилионско население ветуваните и очекуваните реформи.Новосоздадениот Балкански сојуз на четирите држави,вети да стори повеќе – да и даде слобода.

Пред половина година словенските топови му заговорија на целиот свет за Македонија.Зората на војната ја огреа македонската преродба ,грмежот на топовите ја разгласи песната на слободата,бртската крв ги обои со црвено знамињата на независноста.

Но тоа беше само почеток на последниот стадиум на македонското прашање ,убав почеток ,неизмерно херојство и...измамлив.Настаните пто дојдоа потоа,чекор по чекор ја покажува нереалноста на појавената фатаморгана.Суровата стварност ги разбиваше соништата на македонсите за слободен и независен живот.Лист по лист ги кинеше плодовите од  дрвото на слободата ,додека не остана гол трупец со сиромашни суви гранки кого почнаа да го кршат на делови.

Се покажа дека сите возвишени зборови , што ги искажуваа во почетокот на војната за „ослободителната„ улога ,за „заштита на браќата„ – исчезнаа како дим при првите знаци на победата.Бугарскиот  и српскиот манифест , што го прогласија “последниот кртоносен поход“ , премногу брзо станаа историски документи за да можат сериозно да бидат примени во современата положба на работите на Балканот, особено во македонското прашање.

До Балканската војна во 1912 година постоеја малите сепска и бугарска држава, чиј глас Европа воопшто не го земаше предвид.Секој свој чекор тие го правеа плашливо, огледувајќи се околу себе,молејќи за поткрепа,барајчи сочувства.Поради таквата положба,почнувајќи ја војната со Турција,тие мораа да си обезбедат нмешање отстрана,што можеше да се постигне единствено со изјавата за некористоњубивоста на својот потфат , за возвишените цели на справедливоста ,слободата и човечноста од кои се раководеа како војувачки страни.

И треба да се признае дека с тоа направија добар потег;во краен случај,во очите на европското јавно мислење војната беше „ослободителна“.

Но Лозенград и Куманово им дадоа можност на Бугарите и Србите да се експонираат најавувајќи ги своите државни задачи , својата вистинска намера.

И Македонија – „ослободената„ Македонија – падна како прва жртва на растежот на новите сили на Балканот.На нејзините полиња ,завојувани од Турците , се судриа нови – и не една ,туку три – непријателски сили и тие го смачкаа живото тело под своите победнички коли.Великобугарската,великосрпската и панелениската идеја ја третираат Македонија како своја пљачка , и се готови ,токму заради неа , да се бијат и со нови потоци крв да ја залијат многунамачената словенска земја.

Што да прават со неа – со истраданата ,обезсилена земја , што други ја раскинуваат на делови?Одговорот е еден – да се борат.Но нема сомневање – силите на Македонците се слаби и резултататите на нивната очајничка борба ќе бидат за нив оплакување . Од меѓусојузничката војна Македонците не че добијат многу , а без сомневање ќе настрадаат.Кој и да ја владее Македонија , за секој еден таа ќе биде средство за закрепнување на туѓата државност.Македонија нема своја државност,но таа може да постои при услов , да се изрази силен стремеж за независност , ако во неа остро се чувствува неопходноста од автономно постоење и во колку државите ,главно Русија ,му излези во пресрет на тој стремеж.

А Русија би требало да му излези,имајќи ги предвид општословенските и руските интереси,со кои наполно се согласува идејата за автономна Македонија.

Австрија ја создаде државата Албанија од ништо,како повод за продолжување на збрката на балканот.Русија може како против тежа на Австрија да и даде државен живот на оваа земја што пет векови се бореше за својата слобода и што се затекна на местото каде се крстосуваат три државни патишта – т.е. на Македонија.

Автономна Македонија во составот на Балканскиот сојуз – тоа е гаранција на мирот сред Јужните Словени.

 А.Новгородски.

„Македонски глас„ број 1

9 јуни 1913