Панделис Пулјопулос

Пулјопулос е грчки комунист, но истовремено и правник, кој, покрај грчкиот, познавал уште 11 други јазици. Оттука, прилично е тешко на еден интелектуалец од таков ков да му се приговори дека не знаел што зборува. Во 1925 година станал генерален секретар на грчката комунистичка партија во време кога веќе успеал да ја наметне политиката за независна и обединета Македонија (во почетокот тој зборува за обединета Македонија и Тракија). Тоа го довело во судир со предводниците на десното крило во партијата, Јонас Котадис и Томас Апостолидис, кои сметале дека таквите ставови се во спротивност со грчките национални интереси. Истата година, по воведувањето на диктатурата на генералот Пангалос, е уапсен токму поради неговото залагање за независност и обединување на Македонија, но по падот на режимот и амнестијата излегол од затвор. Во меѓувреме генерален секретар на КПГ станал Елефтериос Ставридис, соработник на грчката тајна полиција, што дава една фина слика за КПГ во тоа време.
Токму затоа, Пулјопулос ја формирал КПГ-интернационалисти. По судирот во КП на Советскиот Сојуз, тој се определил за линијата на троцкистите, но со КП на Грција едно од клучните разидувања му било токму по македонското прашање: КПГ тоа го гледа како малцинско прашање во рамките на Грција, а Пулјопулос зборува за правото на народите на самоопределување, право што дури по 1945 година ќе стане еден од темелите на новоформираната ООН.Животот на Пулјопулос, толку колку што тоа го дозволувале условите, кај нас посебно го има проучувано Стојан Киселиновски од Институтот за национална историја на Македонија, а на него се осврнува и Ташко Мамуровски во книгата за револуционерот Пандо Џиков-Џиката. Киселиновски истакнува дека Пулјопулос бил посебно импресиониран од националната свест на Македонците, кои не се откажувале од својот јазик и покрај теророт на грчките власти. Да не изумиме - зборуваме за време од пред 70 и повеќе години, кога и самиот констатирал дека македонскиот јазик е посебен јазик, а не дијалект на српскиот или на бугарскиот, како што тоа се обидувале да го претстават приврзаниците на Котадис. 
Пулјопулос е роден во 1900 година во селото Тиваико, Пинд. И тој и мајка му речиси умреле при породувањето. Одличен ученик, завршил гимназија, а потоа се запишал на Правниот факултет во Атина. Ги познавал следните јазици: француски, англиски, германски, шпански, руски, италијански, бугарски, латински, есперанто и старогрчки. Во затворот „Акронавплија“ го научил и македонскиот јазик, а според Киселиновски, еден негов затворски другар тврдел дека таму се зафатил и со пишување македонска граматика.
Мобилизиран е во грчката армија и учествувал во грчко-турската војна 1919-1922 година, која, според Киселиновски, влијаела да заземе антивоен став. Бргу потпаднал под влијание на Октомвриската револуција и по војната станал член на КПГ.
Во 1924 година ја наметнал политиката за обединета и независна Македонија, наспроти КПГ чија политика била за целосна рамноправност на малцинствата во рамките на грчката држава. На таквите ставови на КПГ, Пулјопулос одговорил со обвинување за грчки национализам.
Во 1936 г. е воведена диктатурата на генералот Метаксис и од првиот ден на теророт почнала потрагата по Пулјопулос за тој да биде уапсен.
Во 1938 година, по две години успешно криење, бил предаден, уапсен и испратен во затворот „Акроновплија“.

По окупацијата на Грција од Германија и од Италија, Италијанците го презеле Пулјопулос како затвореник и го преместиле во затворот во Лариса. Во меѓувреме веќе била објавена статијата „За македонското прашање“. Во јануари 1943 година единиците на ЕЛАС извршиле саботажа врз воз што превезувал италијански војници. Во знак на одмазда, 107 затвореници од затворот во Лариса, меѓу кои и Пулјопулос, биле однесени во реонот Курново и на 6 јуни 1943 година 104 од нив биле стрелани. Пред стрелањето, Пулјопулос им одржал говор на италијански јазик на војниците од стрелачкиот вод, по што тие одбиле да пукаат во него. Поради тоа морал да интервенира офицерот, кој лично го застрелал Пулјопулос.По убиството селаните ги погребале ликвидираните, освен Пулјопулос и уште пет негови другари, чиј погреб КПГ не го дозволувала. Нивните тела биле оставени таму каде што паднале, за по некој ден да бидат погребени надвор од гробиштата. Од стреланите тела на Пулјопулос и неговите другари постои една фотографија што пред смртта неговата сопруга им ја предала на некои од неговите преживеани другари и таа фотографија е објавена во една грчка книга, но поради лошиот квалитет нејзиното препечатување е речиси невозможно.

Статијата во „Ризоспастис“, мај 1940 година
Македонскиот народ има право на самоопределување


1. Кој не го признава постоењето на македонското национално прашање во грчка, српска и бугарска Македонија, во минатото и денес - тој бездруго е слуга на буржоазијата.

2. Кој не го признава историското ослободително движење на Македонците - тој или е неписмен и треба да ја научи историјата на тоа движење и неговите национални херои или, пак, е лакеј на една од трите угнетувачки буржоазии.

3. Ова движење досега беше задушувано во крв и предавство или имаше уништувачки последици за интересите на македонските работници и селани и беше искористувано од балканските буржоазии (особено од бугарската).

4. Ова движење може да најде нов развиток во новите поволни историски услови: општествени, економски..., политички и во различните политички услови.

5. Кој не ја признава оваа можност - тој е слеп или намерно слеп ако не е лакеј на националистичките прогонувачи на измачениот македонски народ.

6. Комунистите не се зафаќаат да создадат национални движења таму каде што тие не постојат, тоа би била попуста работа, тие поддржуваат такви движења таму каде што тие се појавуваат.

7. Комунистите не ги затвораат очите пред едно поразено националноослободително движење или пред национализаторските стремежи на нивната националистичка буржоазија и не стануваат приврзаници на свршениот чин. Ние нема да се откажеме од реалноста на националното угнетување на една нација и нејзината желба (што постои во срцето на секој македонски трудбеник), еден ден да го отфрли националното ропство. Комунистите ги усвојуваат овие слободарски желби на македонскиот народ и отсега изјавуваат гласно дека народот има право на самоопределување до државно отцепување, ако тоа е негова желба...